Kleine zandkop
De Lytse Geast draagt sinds de Middeleeuwen haar huidige naam. De betekenis van de
naam Lytse Geast is letterlijk 'kleine zandkop'. Doordat het gehucht relatief hoog ligt, hebben er al eeuwenlang mensen vertoefd. Onder "Activiteiten" vindt u een expositie van archeologische vondsten door wijlen heer E. Wadman, die amateurarcheoloog was.
Als u hier op klikt, vindt u een plattegrond van
de Lytse Geast uit een atlas die in 1926 is
gepubliceerd. Veel weilanden om de Lytse Geast heen bestonden in die tijd uit
moeras. Iedere winter stonden grote delen onder
water. Eind jaren '50 van de vorige eeuw begon men met het ontginnen van deze moeraspolders (ten
westen van de Lytse Geast) en het aanleggen van goede
wegen. Ook kwam er een nieuw bestemmingsplan, met grote uitbreidingen. Nadat
een aantal woningen was gebouwd, belandde het
bestemmingsplan in de ijskast. Wanneer er namelijk te veel kinderen op de buurt
zouden komen, een hoop voorzieningen zouden moeten
worden gerealiseerd. Dit zou voor de gemeente een enorme
kostenpost worden, vandaar de stopzetting van het bouwplan.
Van boer tot forens
Tot de jaren zeventig bestond de bevolking van de Lytse
Geast voornamelijk uit mensen die werkzaam waren in de
agrarische sector en werknemers in de bouw. Er waren twee
winkels: een kruidenier en een bakker. Met de
komst van de melktank en de invoering van de superheffing
hielden veel boerenbedrijven het voor gezien. Daarmee kwam
er een totaal ander leefklimaat. Er wonen nu veel forenzen
en er hebben zich een aantal nieuwe bedrijven gevestigd.
Lytse Geast hoort bij Tytsjerk
Vroeger was de Lytse Geast een zelfstandig gehucht
onder Tytsjerk. Nu maakt het deel uit van Tytsjerk.
De bewoners zijn met alles georiënteerd op dit dorp. De kinderen gaan er naar de scholen It Lemieren en de Master Fennemaskoalle. De meeste
kerkgangers staan ingeschreven bij de Protestante Gemeente in Tytsjerk. Zoals
vrijwel alle mensen van het dorp zijn ook de mensen van
de Lytse Geast lid van de Vereniging voor
Dorpsbelangen. Deze vereniging geeft een aantal keren
per jaar de dorpskrant Yn 'e Line uit. Ook met het dorpsfeest van Tytsjerk is de Lytse Geast ieder jaar weer actief (zie: "Activiteiten"). Zo doet ze al sinds jaren mee aan de optocht van versierde wagens.
Buurtvereniging
Verder kan nog worden vermeld dat in 1974 door een aantal bewoners de buurtvereniging Wel en Wee in het leven is geroepen.
Meer informatie over de geschiedenis van de Lytse Geast kunt u vinden in De Geast fan 'e Lytse Geast (zie: "Boekenpagina").
Eendenkooien
In de zeventiende eeuw kwamen er honderden eendenkooien in
Friesland. Hier is niet veel meer van overgebleven. Er zijn
nog maar enkele kooien in bedrijf. Het is veel meer een
pleisterplaats voor trekwild en een broedplaats voor vogels
geworden.
Op de Lytse Geast zijn twee (niet meer gebruikte) eendenkooien. De noordelijke kooi draagt de naam "Casteleinskooi".
De zuidelijke wordt in de volksmond ook wel de "Mulderskooi" genoemd.
Ten oosten van de Mulderskooi ligt het ongerepte en moerassige natuurgebied van
het Ketelersmar. Deze natuurgebieden zijn ongerept, omdat ze voor publiek niet
toegankelijk zijn.
